Het jaar 2023 betekende opnieuw een grote vooruitgang in de coördinatie en optimalisatie van geodata binnen het domein van crisisbeheer. Het Nationaal Geografisch Instituut is gedurende het jaar verschillende initiatieven gestart, gericht op het verbeteren van geolokalisatie, standaardisatie van essentiële geodatasets en het versterken van de samenwerking tussen verschillende hulpdiensten. Dit overzicht neemt u mee door de belangrijkste mijlpalen en prestaties die hebben bijgedragen aan een meer gestroomlijnde en doeltreffende aanpak van crisisrespons in België.

Standaardisatie hydrantengegevens – maart 2023 tot nu

In 2023 lanceerde het NGI, in samenwerking met de relevante stakeholders zoals de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken, de hulpverleningsdiensten, waterleidingmaatschappijen, provincies en andere partijen, een reeks workshops voor de standaardisatie van hydrantengegevens. Deze gegevens zijn door de hulpdiensten aangemerkt als een van de meest essentiële geodatasets voor de goede uitvoering van hun werk, maar de huidige fragmentatie van de gegevens belemmert effectief gebruik. Het project wordt uitgevoerd binnen het kader van het Inter-Communautair Overleg e-Government (ICEG), en het doel is om een uniforme datastandaard voor hydranten te ontwikkelen. De workshops vonden plaats op 7 maart, 18 april en 22 juni. Er zijn ook extra voorlichtingssessies gehouden met de regionale koepels van watermaatschappijen. Het datamodel wordt gefinetuned in 2024 en geregistreerd in het Belgian Interoperability Framework (BELGIF). Na de standaardisatie is het doel om lokale datasets te integreren in één nationale dataset, toegankelijk via de GeoHub voor Hulpdiensten van het NGI.

Behoeftenstudie GSM-lokalisatiegegevens – juli en augustus 2023

In de maanden juli en augustus van 2023 voerde NGI een behoeftenstudie uit bij federale partners die interesse hebben in het gebruik van geolokalisatiegegevens en -services via het GSM-netwerk. Deze studie, ingebed in het Uniform and Shared Cartography for the Emergency services (UCE) programma, beoogt innovatieve oplossingen voor de uitdagingen van hulpdiensten. Het NGI, als federale geobroker, wil de dialoog aangaan met betrokken partijen, waaronder hulpdiensten en crisiscentra, om manieren te identificeren om hun toegang tot relevante geografische gegevens te vergemakkelijken. Het potentieel van realtime geolokalisatie, gebaseerd op geanonimiseerde gegevens van telefoonoperatoren, kan een cruciale rol spelen bij het verbeteren van de respons van hulpdiensten tijdens incidenten of crisissituaties.

UCE-Printtool voor Hulpdiensten – september 2023

Op 21 september 2023 organiseerde het NGI de gebruikersbijeenkomst voor de UCE-printtool. Gedurende dit evenement werd teruggeblikt op het gebruik van de printtool gedurende het jaar. De tool bleek van onschatbare waarde voor hulpdiensten, waarbij duizenden kaarten werden afgedrukt door brandweer, politie en andere (medische) hulpinstanties. De tool die bij de lancering in het Engels en Nederlands beschikbaar was, is inmiddels ook vertaald naar het Frans. De Federale Politie en de Civiele Bescherming hebben grote printers aangeschaft om ook ad hoc de hulpdiensten van goed kaartmateriaal te kunnen voorzien bij interventies. Deze bijdrage heeft de hulpdiensten beter voorbereid op natuurrampen en medische noodsituaties in natuurgebieden, evenals het beheren van de openbare orde. De gebruikers zijn tevreden over de gebruiksvriendelijke kaarten en de printtool, die steeds meer hulpdiensten integreren in hun operaties. Het NGI organiseert ongeveer elke drie maanden een gebruikersmeeting van de tool.

MapIndex en Uniforme symbologie – september tot november 2023

Op 11 september 2023 werkten het NGI en meer dan twintig vertegenwoordigers van diverse Belgische hulpdiensten gezamenlijk aan twee essentiële pijlers voor geodata in de hulpverlening: de MapIndex en uniforme symbologie.

De MapIndex wordt gebruikt om over foutloos over de ‘plaats’ van een incident of inzet van hulpmiddelen te kunnen spreken. Dit is zeer nuttig omdat het grootste deel van België niet kan worden aangeduid met een adres en het gebruik van coördinatensystemen te vaak tot verwarring leidt. In de herfst van 2020 lanceerde het NGI de eerste betaversie van MapIndex, als onderdeel van de samenwerking met de hulpdiensten. Na evaluaties en feedback is op 14 november 2023 een nieuwe betaversie (v2) gepubliceerd. Deze wordt opnieuw getest en geëvalueerd. De definitieve validatie wordt verwacht in 2024. De implementatie van deze versie in diverse oplossingen van het NGI en hulpdiensten zelf zal de geolokalisatie, efficiëntie en effectiviteit van de inzet van hulpdiensten verder verbeteren.

Daarnaast heeft het NGI zijn cartografische expertise ingezet voor de ontwikkeling van uniforme symbologie voor thematische geodata, waarbij alle Belgische hulpdiensten voor het eerst een uniforme aanpak hanteren.Enkele iteraties leveren al een eerste bruikbare, gemeenschappelijke symbolisatie op voor lijnvormige thematische gegevens. Het is belangrijk dat hulpdiensten doorheen het land en over de verschillende disciplines dezelfde symbolen hanteren, zodat er effectiever kan worden samengewerkt omdat het databeheer en -visualisatie ook veel efficiënter loopt. In 2024 zal verder gewerkt worden aan de uniforme symbolisatie van puntvormige en polygonale geodata.

Het jaar 2023 heeft aangetoond dat het NGI en zijn partners zich inzetten voor het versterken van crisisbeheer via verbeterde geodatacoördinatie. De voortdurende inspanningen om geolokalisatie, standaardisatie en samenwerking te bevorderen, leggen een stevige basis voor een efficiëntere respons op noodsituaties in de toekomst. De verenigde hulpdiensten hebben dan ook een schriftelijke oproep gedaan aan de minister van Binnenlandse Zaken om het NGI te ondersteunen in de verdere ontwikkeling van de GeoHub voor de Hulpdiensten.